سه‌شنبه، شهریور ۱۱، ۱۳۹۳

رئیس بانک مرکزی اروپا و اصرار بر تغییر سیاست پولی

منبع: مجله آلمانی اشپیگل آنلاین Spiegel Online
ترجمه: اکبر تک دهقان
11 شهریور 1393- 2 سپتامبر 2014
 
آمارهای رشد اقتصادی [کشورهای اروپا] ناامید کننده هستند، ماریو دراگی Mario Draghi رئیس بانک مرکزی اروپا EZB به ایجاد گشایشی در سیاست صرفه جویی [مالی تاکنونی دولتهای اروپایی] اشاره میکند. آیا بازهم پول یورو دچار معضلاتی خواهد شد؟ کارشناسان، خطر [فروپاشی یورو] را برطرف شده می بینند- اما [حال] دیکته کردن سیاست صرفه جویی از سوی صدراعظم آلمان آنگلا مرکل در خطر است. *1
 
نام جکسون هول Jackson Hole برای کارشناسان مالی، نامی پر طنین است. در [شهری در] این دره در ایالت وایومینگ Wyoming آمریکا، روئسای بانکهای مرکزی و اقتصاددانان سالانه یکبار گردهم می آیند، تا پیرامون وضعیت حاضر اقتصادی [غرب] تبادل نظر کنند. در این محل، روئسای بانکهای مرکزی آمریکا، تغییر سمتگیرانه مهم [سیاست پولی] خود را اعلام میکنند، در همین محل، نسبت به بروز بحران مالی [2007-2008] پیشاپیش هشدار داده شد- البته بی نتیجه بود! 
 
جدیدترین گردهم آیی در جکسون هول Jackson Hole [که از روز 21 اوت آغاز شد]، هم اکنون موضوع توجه ویژه بازارهای مالی گشته است. دلیل آن سخنرانی رئیس بانک مرکزی اروپا ماریو دراگی در این اجلاس است. در این سخنرانی، او با صراحتی غیرمعمول نسبت به تورم رو به کاهش در اروپای حوزه یورو که از میزان 2.5% در تابستان سال 2012 به آخرین نرخ یعنی فقط 0.4% تنزل یافته، هشدار داد. بنابه اظهار ماریو دراگی، او تاکنون این روند را بعنوان یک پدیده موقتی در نظر گرفته بود. اما بگفته دراگی، پیش بینی های افزایش تورم در ماه اوت برای ازمدت هم "مشخصاً" کاهش یافته اند. 
سراشیبی خطرناک؛ تورم قیمتها و پیش بینی میان مدت تورم قیمتها در حوزه یورو
توضیح ذیل نمودار:
دلیل دوگانه برای نگرانی: قیمتها در حوزه یورو، از مدتی طولانی به این طرف در حال کاهش هستند. این نشانه اقتصاد رو به ضعف است و میتواند در بدترین حالت به پیدایش چرخه تورم منفی بیانجامد. علاوه بر آن، ماریو دراگی با اعلام اینکه سرمایه گذاران با توجه به سالهای آتی هم، هر چه بیشتر با سقوط قیمتها حساب میکنند، موجب نگرانی میشود. *2
 
پس از سخنرانی ماریو دراگی، ارزش یورو در اول این هفته (25 تا 31 اوت- 3 تا 9 شهریور) به پایین ترین سطح درسال جاری رسید. اظهارات ماریو دراگی، نگرانیهایی را که هم اکنون با آمار منفی رشد اقتصادی سه ماهه دوم بوجود آمده اند، تقویت میکنند:
 
حوزه یورو به دوره بحران برگشت میکند. رشد اقتصادی این حوزه ممکن است به درجه ای تضعیف گردد، که در یک چرخه تورم منفی ناشی از سقوط مداوم قیمتها فرو رود.
 
آیا به این ترتیب بحران یورو دوباره بازگشته است؟ آیا همه چیز از اول شروع میشود؟
 
مسائل بسیاری متفاوت از سالهای قبل هستند
 
اقتصاددان آلمانی کریستیان شولچ Christian Schulz، سابقاً کارمند بانک مرکزی اروپا و امروز همکار بانک آلمانی برن برگ Berenberg-Bank میگوید: "خطر رکود اقتصادی وجود دارد، اما ما در موقعیتی کاملاً متفاوت از سال 2012 هستیم". بزرگترین خطر کنونی، تهدید ناشی از عواقب تحریمهای اقتصادی علیه روسیه است. تنزل [تولید ناخالص داخلی آلمان] در دومین سه ماهه سال جاری، بیشتر یک فشار گذرا است.*3
 
بهرحال نقاط بحرانی حساس تاکنونی نظیر اسپانیا و پرتقال، پس از اجرای برنامه های سخت ریاضتی، مجدداً از رشد اقتصادی محسوسی خبر میدهند، حتی یونان هم علائم امیدوارکننده ای نشان میدهد. متناسب با این هم، بهره و هزینه های ریسک die Risikoaufschläge برای اوراق قرضه های دولتی در اروپای جنوبی [درخواستی از سوی بازارهای مالی]، طی 2 سال گذشته آشکارا کاهش پیدا کرده اند.
وضعیت بهبود یافته
بهره [یا سود برای خریدار] و هزینه های ریسک اوراق قرضه های دولتی اروپایی در مقابل اوراق قرضه های دولت آلمان *4
 
به اینترتیب، سرمایه گذاران، دیگر بزحمت انتظار فروپاشی حوزه یورو را دارند. با اینوجود بازهم اخیراً با تأکید بیشتری به طرح احتمال تضعیف ارز یورو میپردازند. سرمایه گذاران سوداگر آمریکایی تقریباً بطور غالب با لحاظ احتمال کاهش ارزش یورو، نظیر ماه ژوئیه سال 2012،  سرمایه گذاری میکنند- یعنی زمانی که ماریو دراگی، وعده معروف نجات یورو را داد.
در انتظار ضعف اروپا؛ سوداگران و دلالان آمریکایی بر روی کاهش ارزش یورو محاسبه میکنند.
توضیح ذیل نمودار:
آنها بازهم پیدا شده اند: علائم جدید ضعف اروپا، سوداگران آمریکایی را به صحنه آورده است، که مجدداً با تأکید بیشتری بر کاهش ارزش یورو حساب میکنند. اما اگر سرمایه گذاران دیگر را هم در نظر بگیریم، اکثریت آنها هنوز هم با افزایش ارزش یورو محاسبه میکنند. *5
ضعف های جدید:
یورو در ارتباط با دلار
توضیح ذیل نمودار:
وضعیت بازهم رو به پایین دارد: ارزش برابری یورو در مقابل دلار در ماههای اخیراً آشکارا تنزل کرده است. پیش از آن در ماه ژوئیه 2012، ارزش یورو غالباً رو به بالا بود. در مقطع فوق، ماریو دراگی رئیس بانک مرکزی اروپا قول داد "همه اقدامات ضروری" ("whatever it takes") را انجام دهد، تا ارز مشترک یورو نجات یابد.
 
در دوره فوق ماریو دراگی قول داد، او "همه اقدامات ضروری" را انجام خواهد داد، تا یورو را نجات دهد. این وعده، از معاملات سوداگرانه مبنی بر فروپاشی ارز مشترک یورو آشکارا جلوگیری کرد.
 
دراگی و درک نگرانی از سیاست سخت ریاضتی
 
حال اما فرانسه و ایتالیا در واقعیت بعنوان دو اقتصاد بزرگ اروپا، با ضعف رشد اقتصادی خود درگیر هستند. در این دو کشور، مقاومت علیه سیاست صرفه جویی مالی، که قبل از همه از سوی آلمان بر آن اصرار میشود، نسبت به کشورهای کوچکتر، و بندرت قادر به دفاع از خود در برابر تحمیل تعهدات ناشی از این سیاست، شکل گرفته تر است. دولت فرانسه حتی بتازه گی استعفاء داد، از آنجا که وزیران مهمی سیاست سخت صرفه جویی را رد میکردند.
 
دومین پیام رئیس بانک مرکزی اروپا ماریو دراگی، در نشست اخیر جاکسون هول این بود، که نگرانی نسبت به سیاست صرفه جویی سخت مالی را تأیید میکرد. او در سخنرانی خود در این اجلاس، خواهان "اتخاذ یک سیاست مالی هم جهت با رشد اقتصادی" گردید. برای تحقق چنین سیاستی باید شیوه اجرای قرارداد ایجاد ثبات مالی و رشد اقتصادی [حوزه یورو] انعطاف پذیر شود، *6 فشار بار مالیاتی کاهش یابد، و طرحی برای سرمایه گذاری چندین میلیاردی، همانطور که رئیس جدید کمیسیون اروپا ژان کلود یونکر Jean-Claude Juncker اعلام کرده، به اجرا درآید. از نظر اقتصاددان کریستیان شولچ Christian Schulz مدیر سابق در بانک مرکزی اروپا، "این پدیده ای نوظهور است، که بانک مرکزی اروپا، تاکنون اینگونه به آن اشاره نکرده بود". 
 
با این وجود اما، پیام ماریو دراگی، دارای چه وزنه ای است؟ البته رئیس بانک مرکزی اروپا نمیتواند در سیاست روز [دولتها] دخالت کند. او اما میتواند سیاستی را به دولت آلمان توصیه کند، که بسیاری در آلمان، به آن بمثابه ابزار شکنجه نگاه میکنند.
 
بازگشت روش توریق بدهی ها؟ *7
 
برای اینکه ماریو دراگی هنوز همه ابزارهایی را که در اختیار دارد، مورد استفاده قرار نداده است. هرچند بهره بانکی پایه بانک مرکزی اروپا، به سطح پایین ترین رکورد تنزل داده شده، و برای پس اندازهای بانکها [در نزد بانک مرکزی اروپا] در این میان حتی بهره منفی برقرار شده است. از این گذشته، بانک مرکزی اروپا به بانکهای اروپایی مجموعاً 1000 میلیارد یورو وام داده است، تا از این طریق، به وام دهی این بانکها تحرک بخشد.*8
 
این احتمال وجود دارد که بانک مرکزی اروپا، بطور انبوه اوراق قرضه خریداری کند، تا به این ترتیب، نرخ بهره بازار برای آنها را همچنان پایین نگهدارد. بانک مرکزی انگلستان و بانک مرکزی آمریکا در سالهای اخیر با این به  اصطلاح گشایش کمی، وسیعاً بر حجم بیلان معاملات سالانه خود، افزوده اند. 
 
در میان مسئولین بانک مرکزی آلمان، این طرح هم نظیر سایر طرحهای رئیس بانک مرکزی اروپا، علاقه مندانی ندارد؛ از دید آنها: رئیس بانک مرکزی اروپا قصد دارد، بازار راکد مانده برای ABS- اوراق بهادار با پشتوانه دارایی) را دوباره زنده کند- با اینکه بخشی از همین ابزارهای مالی، عامل بروز بحران مالی اخیر [2007-2008] محسوب میگردند. *9
 
رئیس بانک مرکزی آلمان ینز واید من Jens Weidmann اخیراً هشدار داد، که خرید اوراق بهادار با پشتوانه دارایی (ABS-Käufe) توسط بانک مرکزی اروپا، میتواند به تحمیل خطرات جدیدی به مالیات دهنده گان منجر گردد. با اینوجود بدون توجه به این هشدار، رئیس بانک مرکزی اروپا در جاکسون هول اعلام کرد، که مقدمات آماده سازی برای خرید اوراق بهادار با پشتوانه دارایی، با سرعت در حال انجام هستند. وقتی که دولتهای اروپایی دست به اقدام نمیزنند، مجدداً بانک مرکزی مشترک آنها دست به اقدام میزند: با توجه به چنین چشم اندازی، شاید دولت آلمان هم در انتها بمنظور تحمل خسارت کمتر [در مقایسه با خسارت بزرگتر ناشی از خرید چنین اوراق بهاداری توسط بانک مرکزی اروپا]، دادن زمان بیشتری به دولتهای دیگر اروپایی را برای اجرای سیاست صرفه جویی اقتصادی، بپذیرد.   
 
هنوز اینطور بنظر میرسد، که سرمایه گذاران آمریکایی هم اعتماد خود را به اروپا کاملاً از دست نداده اند. البته صندوق های سرمایه گذاری تأمینی (هج فوندها Hedgefonds) و سوداگران دیگر، هم اکنون وسیعاً براساس کاهش ارزش یورو معامله میکنند. اما اگر همه سرمایه گذاران را در نظر بگیریم، می بینیم که هنوز اکثریت آنها معاملات خود را بر اساس احتمال افزایش ارزش یورو در درازمدت انجام میدهند.
--------------------
توضیحات مترجم
 
*1- منظور از "خطر"، اشاره به شرایط سالهای 2011 تا 2014 است، که حوزه پولی یورو دچار بحران بزرگ بدهیها، حتی "خطر" فروپاشی کامل آن، گشته بود. این دوره با اتخاذ سیاست اعطاء کمکهای مالی سنگین از سوی ترویکا، یعنی بانک مرکزی اروپا، کمیسیون اروپا و صندوق بین المللی پول به این کشورها و عمدتاً بمنظور نجات بانکهای بزرگ از یک طرف، و تحمیل سیاستهای ریاضتی سخت اقتصادی به مردم از طرف دیگر، کم و بیش به پایان رسیده است. "کارشناسان" در اینجا، کسانی هستند، که معتقدند، دیگر شرایط گذشته موجود نیست و میتوان سیاست صرفه جویی مالی را کنار گذاشت و یا حداقل تخفیف داد- ماریو دراگی در واقع براساس همین نظر "کارشناسان"، تصمیم به اعلام "گشایش" در سیاست پولی تاکنونی این بانک دارد.
 
*2- منحنی آبی رنگ: نرخ واقعی تورم، منحنی قرمز رنگ: پیش بینی سابق چشم انداز رشد نرخ تورم
 
روز 21.07.2012 روزی است، که ماریو دراگی طی کنفرانسی در لندن اعلام کرد: "بانک مرکزی اروپا آماده است، همه اقدامات ضروری را انجام دهد، تا یورو را حفظ کند". در این تاریخ، نرخ تورم در حوزه یورو، هنوز در حالت بیش از پیش بینی آن، یعنی حدوداً 2.5% قرار داشت. از این تاریخ به بعد، همچنان که در نمودار روشن است، نرخ تورم تا حدود 6 هفته، رشد میکند. اما از 6 هفته آخر سال 2013، سقوط آزاد نرخ تورم آغاز میشود که این تاکنون ادامه داشته است. همچنین به این موضوع نیز باید توجه کرد، که در پیش بینی اولیه روند رشد نرخ تورم هم، این نرخ میبایستی از اوائل سال 2014، سیر نزولی خود را آغاز میکرد.
 
ماریو دراگی به دلیل گفتن یک جمله بالا و نتایج عملی آن، از سوی برخی از کارشناسان اقتصادی بعنوان مرد سال معرفی شد. در نمودار بالا و در کادری سیاه، جمله معروف او، و بعنوان مبناء، نرخ تورم در این تاریخ، ذکر شده اند.
 
*3- بانک برن برگ Berenberg-Bank یک بانک خصوصی و نسبتاً کوچک آلمانی است، که مرکز آن در شهر هامبورگ واقع است. این بانک مالک 17 شعبه در آلمان و خارج از آلمان و دارای 1.147 کارمند، در سال 1590 تأسیس شده و قدیمی ترین بانک آلمان است. مجموع معاملات سالانه آن به میزان 4.5 میلیارد یورو بالغ گشته، و حوزه فعالیتهای آن را عمدتاً بانکداری خصوصی، بانکداری تأمین سرمایه، و ارائه خدمات به مشتریان شرکتها تشکیل میدهد.
 
ترجمه و خلاصه به کمک منبع زیر:
 
*4- تغییر نرخ سود و هزینه های فروش اوراق قرضه های دولتی کشورهای یونان، پرتقال، ایرلند، ایتالیا، اسپانیا و فرانسه، پس از وعده اطمینان بخش رئیس بانک مرکزی اروپا در ژوئیه سال 2012، به سمت کاهش این نرخ، در نمودار بالا روشن است. ستون سمت چپ در نمودار که بر بالای آن کلمه درصد (Prozent) قید شده، موقعیت مقایسه نرخ سود در بازار اوراق قرضه های دولتهای ذکر شده با نرخ سود اوراق قرضه های دولت آلمان در همان مقطع زمانی است. برای مثال: سودی که دولت یونان، باید به خریداران اوراق قرضه های دولتی خود در بازار مالی تقریباً در دومین ماه سال 2012 میپرداخت، حدوداً 48% بیش از سود و هزینه ای بود که دولت آلمان در همین مقطع باید برای دریافت وام از بازار مالی در قبال فروش اوراق قرضه های دولتی خود میپرداخت.
 
*5- براساس نمودار بالا، در مقطعی که رئیس بانک مرکزی اروپا وعده نجات یورو را میدهد، یعنی 21 ژوئیه 2012، بتدریج حجم معاملات کنتراتی، یعنی معاملات زمانی (اصطلاحاً: پیش خرید و پیش فروش) با سهام شرکتها و بانکها و یا با سهام مواد خام در بازار بورسها، که اساس خود را افزایش آتی نرخ یورو قرار میداده اند، سیر صعودی پیدا کرده اند. در حالیکه از حدوداً نیمه دوم سال 2014، سیر افزایش حجم معاملات کنتراتی در موارد فوق براساس احتمال تضعیف آتی نرخ ارز یورو شدت گرفته است.
 
*6- "پیمان ثبات مالی و رشد اقتصادی"، قسمتی از قراردادهای اولیه و سپس تکمیل شده اتحادیه اروپا، در بخش اصلی خود، از اعضاء اتحادیه اروپا طلب میکند، که در رابطه با حفاظت از یورو و در اوضاع عادی اقتصادی، بایستی به میزان زیادی یک بودجه دولتی متوازن و محدود سازی سطح بدهی های دولتی مورد توجه باشد. از طریق این سیاست، باید میدان مانورهایی برای شرایط سخت ایجاد و حفظ شوند. یعنی در صورت ضرورت، از یک طرف تأمین مالی بودجه دولتی از طریق قرض را ممکن نمود، و از سوی دیگر، بکمک کسری ناچیز بودجه دولتی و یا حتی اضافه بودجه دولتی رجوع به دریافت قرض را تخفیف داد.
 
حال که رئیس بانک مرکزی اروپا، از اجرای انعطاف پذیر این پیمان سخن میگوید، این بمعنای پذیرش بودجه دولتی کمتر متوازن برای اعضاء این اتحاد، یعنی مجاز ساختن نسبی انجام هزینه هایی بیش از درآمدها و تحمل ایجاد بدهیهای دولتی بیش از حد توصیه این پیمان، یعنی استفاده از امکان "تأمین مالی بودجه دولتی از طریق قرض" در این پیمان است.
 
*7- تبدیل طلبهای مالی به اوراق بهادار (به عربی: توریق) به این معنا است، که سند یک وام به سندی برای معامله بعدی مبدل میشود تا نظیر اوراق بهادار و از طریق ارائه در بورس، از یک طلبکار به یک طلبکار دیگر قابل انتقال گردد. مترجم در اینجا، بدلیل عدم وجود یک معادل ساده و نسبتاً قابل درک فارسی و یا ترکی، معادل عربی آن یعنی "توریق" را بکار میگیرد.
 
*8- نرخ بهره بانکی پایه بانک مرکزی اروپا هم اینک در سطح 0.15% قرار دارد که از روز 5 ژوئن 2014 معتبر است. نرخ تعیین شده از سوی بانک مرکزی آمریکا و از روز 16 دسامبر 2008 تاکنون میان 0.0% تا 0.25% در نوسان بوده است. بهره بانکی پایه بانک مرکزی ژاپن و از تاریخ 5 اکتبر 2010 میان 0.0% تا 0.10% در تغییر بوده است. بهره بانکی پایه از سوی بانک مرکزی انگلستان و از تاریخ 5 مارس 2009 تاکنون، در سطح 0.50% تعیین شده است.
 
نرخ بهره بانکی پایه، نرخی است که براساس آن، بانک مرکزی هر کشوری، به بانکهای معمولی آن کشور وام پرداخت میکند. از طریق ایجاد تغییرات در این نرخ، بانکهای مرکزی در برابر روندهای اقتصادی واکنش نشان میدهند تا به رشد اقتصادی تحرک بخشند.
 
*9- وامهای سوب پرایم Subprime-Kredite در ایالات متحده آمریکا، وامهایی هستند، که به متقاضیانی با توانایی کم مالی اعطاء میگردند- این وامها را وامهای "درجه دوم" هم مینامند. از آنجا که چنین وامهایی دارای امنیت بازپرداخت کمتری هستند، بهره تعلق گرفته به آنها هم در سطح بالایی قرار دارد. از این رو، وامهای فوق، به دارنده گان پس اندازها در بانکها، وعده دریافت سود بیشتری میدهند. متناسب با آن، این وامها سطح بالایی از ریسک زیان در مقایسه با وامهای معمولی مسکن را با خود حمل میکنند. در آمریکا، سهم این میزان از وامهای مسکن در کل وامهای مسکن بانکها، به میزان 15 تا 25% تخمین زده میشود.
 
بنابه آراء اکثر رسانه ها و تحلیلگران، بحران مالی 2008-2007 در آمریکا، بدلیل عدم توانایی بازپرداخت وامهای مسکن دریافت شده از سوی بدهکاران معمولی، و بدنبال آن، فروپاشی بازار مالی متکی بر توریق این وامها، آغاز گردید.
 
بنابه این نظر، پس از یک دور فراوانی پول ارزان و شرایط سهل دریافت وام مسکن، ترقی قیمت زمین و ساختمان در آمریکا سیر منفی بخود گرفت. بدنبال آن، بدهکاران بانکی با سطح ناچیز قدرت مالی، قادر به بازپرداخت بدهیهای مسکن خود به بانکها نشدند. پیش از این، بدلایل ذکر شده، این بخش از بازار، وسیعاً و بطور نامتناسب نسبت به سایر حوزه های اقتصادی و مالی، رشد کرده بود. علاوه بر این، یک ابزار مالی ویژه (یعنی توریق در توضیح شماره 7)، که فروش بعدی وامهای مسکن یک بانک را به بانکها و مؤسسات دیگر، از جمله فروش وامهای سوب پرایم را امکان پذیر میساخت، مورد استفاده قرار گرفته، و به این ترتیب، اسناد بدهی مسکن، میان مؤسسات مختلف توزیع شده، بازار نیرومندی از این طریق، بوجود آمده بود. فروپاشی این بازار، بمعنای ورشکستگی بانکهای حامل حجم سنگینی از این نوع وامهای اصطلاحاً توریق شده بود.
 
در پاراگراف موضوع اشاره این توضیح، رئیس بانک مرکزی آلمان، از اینکه ماریو دراگی رئیس بانک مرکزی اروپا، مایل به خرید اوراق بهادار با پشتوانه دارایی (توریق شده) در حوزه یورو توسط این بانک است، نگران است. از آنجا که با اشاره به علل بحران مالی گذشته، این سیاست را نوعی بحران سازی در آینده قلمداد میکند. البته در روال دیپلماتیک، نارضایتی رئیس بانک مرکزی آلمان از این موضوع را باید نوعی هشدار او علیه زیاده روی در خرید این اوراق تفسیر کرد و نه مخالفت جدی با اصل این سیاست.
 
پیش از این و در روز 7 آوریل سال جاری، رئیس بانک مرکزی اتریش و عضو شورای بانک مرکزی اروپا، برای مقابله با خطرات آتی بروز تورم منفی در حوزه یورو، خرید اوراق بهادار با پشتوانه دارایی ABS-Käufe را توصیه کرده بود. این نشان میدهد، ماریو دراگی، در نهاد اصلی بانک مرکزی اروپا، از حامیان نیرومندی در این زمینه برخوردار است. در اینجا البته موضوع بر سر خرید اوراق بهاداری است، که عمدتاً به بدهکاری شرکتها، یعنی بدهیهای مطمئن برای بازپرداخت مربوط هستند.
 
--------------------
محتوای مقاله، دیدگاه مترجم را منعکس نمیکند. اطلاعات موجود در بخش توضیحات، از سوی مترجم و با دقت لازم، از منابع مختلف آلمانی زبان جمع آوری شده اند.
عنوان اصلی مقاله: دراگی برای گشایش در سیاست صرفه جویی فشار می آورد: بازگشت ترس [از تضعیف موقعیت] یورو
Draghi drängt auf Sparkurs-Lockerung: Die Rückkehr der Euro-Angst
تاریخ اصلی مقاله: 5 شهریور 1393- 27 اوت 2014
علامت کروشه [] و برخی موارد علامت پرانتز () و مطالب درون آنها، برای تفهیم بهتر موضوع، از سوی مترجم بکار رفته اند.
مترجم از قراردادن اسامی خاص و یا به خط لاتین در میان پرانتز و یا گیومه، بمنظور حفظ روال ساده مطالعه، عامداً خودداری میکند. استفاده از علامت نقل قول مستقیم "" در متن و در برخی موارد مربوط به پرانتز هم، به اصل مقاله تعلق دارند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر